– Μπορώ να σκεφτώ πολλούς χαρακτηρισμούς για εσάς: μουσικός, συνθέτης, ταξιδιώτης, αναζητητής. Τι σας περιγράφει με περισσότερη ακρίβεια;
Περισσότερο από όλα, με περιγράφουν οι όροι συνθέτης και μουσικός, όσον αφορά τουλάχιστον την επαγγελματική μου ζωή. Είναι ευτύχημα ότι μπορώ να συνδυάσω το πάθος μου για τη μουσική και την αναζήτηση σπάνιων μουσικών οργάνων με το πάθος μου για τα ταξίδια.
– Έχετε πει πως προκειμένου να συναντηθείτε με τη μουσική ενός τόπου, πρέπει να μείνετε ένα διάστημα εκεί, να ζήσετε την κουλτούρα του. Πώς ακριβώς γίνεται αυτό;
Το πιο σημαντικό είναι πως ο κόσμος νιώθει πόσο πολύ ενδιαφέρομαι για την κουλτούρα του και αυτό τον ενθουσιάζει. Όλοι οι άνθρωποι του κόσμου θέλουν να μοιραστούν τον πολιτισμό τους, μόνο όμως με άτομα τα οποία νιώθουν πως τον σέβονται και έχουν πραγματική περιέργεια γι’ αυτόν. Τότε, όλες οι πόρτες ανοίγουν.
– Κάποιοι λένε πως η Δύση είναι ο νους του κόσμου και η Ανατολή η καρδιά. Συμφωνείτε με αυτό;
Συμφωνώ, με την έννοια ότι η Δύση έχει δώσει μεγάλη έμφαση στο διανοητικό κομμάτι, με την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών και τη σημασία που δίνεται στη σκέψη. Στην Ασία κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Σε μερικά μέρη όπως η Ιαπωνία, η σκέψη θεωρείται η λειτουργία μας εκείνη που μας εμποδίζει να δούμε την πραγματικότητα. Έτσι, έχουν αναπτύξει τεχνικές που φανερώνουν τη σχετικότητα της νοητικής αντίληψης, δίνοντας έμφαση στη διαίσθηση.
– Υπάρχουν κατηγορίες μουσικής, όπως πνευματική ή παραδοσιακή μουσική, που έχουν άλλη ποιότητα ή η μουσική είναι πάντα η ίδια;
Φυσικά δεν είναι πάντα ίδια, υπάρχουν πολλά είδη μουσικής και όλα εξαρτώνται από την προσωπικότητα του συνθέτη και τι προσπαθεί να εκφράσει. Έχουμε τόσα είδη μουσικής τα οποία είναι φορείς συγκεκριμένων ενεργειών. Η Heavy Metal για παράδειγμα φέρει άλλο είδος ενέργειας από τη μουσική του Μπαχ ή των Bee Gees. Εξαρτάται από τον ακροατή να επιλέξει αυτό που θεωρεί καλό για τον ίδιο. Όλοι έχουμε διαφορετικές ανάγκες και έτσι συνδεόμαστε με διαφορετικές ενέργειες. Κάποιος μπορεί να πει πως η μουσική μου είναι βαρετή, ήσυχη, να θέλει περισσότερο ρυθμό. Είναι λογικό. Η μουσική είναι όπως το φαγητό: κάποιοι προτιμούν τα μπέργκερ και κάποιοι τις σαλάτες. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία.
– Άρα, όπως υπάρχει φαγητό που είναι καλό για την υγεία μας, υπάρχει και μουσική;
Όπως το φαγητό μπορεί να σε καταστρέψει έτσι και η μουσική που ακούς ή το περιβάλλον στο οποίο μένεις σε επηρεάζει. Πρέπει κάθε φορά να κάνεις την επιλογή σου λαμβάνοντας υπόψη τι σου κάνει καλό. Έτσι και με τη μουσική, πρέπει να επιλέξεις τι σε φέρνει σε ισορροπία.
– Έχετε επισκεφθεί την Ιαπωνία, το Θιβέτ, το Νεπάλ όπου ήρθατε σε επαφή με ιερές μουσικές. Πιστεύετε πως ορισμένα είδη μουσικής ή συγκεκριμένοι ήχοι μπορούν να «ανοίξουν» κάτι μέσα μας, να μας κάνουν πιο συνειδητούς;
Πρέπει να προσέχουμε πολύ με τον όρο «Ιερή Μουσική». Ακούγοντάς τον, κάθε άνθρωπος μπορεί να καταλάβει κάτι διαφορετικό. Θα έλεγα πως ιερή μουσική είναι αυτή που σε διευκολύνει να ταξιδέψεις μέσα σου και να εντοπίσεις τον εσωτερικό σου χώρο, να επανασυνδεθείς με την ενέργεια μέσα σου η οποία σου δίνει ηρεμία. Πολλά είδη μουσικής μπορούν να το κάνουν αυτό, θα έλεγα όμως σε γενικές γραμμές πως τα ηλεκτρονικά όργανα δεν μπορούν να βοηθήσουν επειδή δεν έχουν ψυχή. Αν πάρεις τα ακουστικά όργανα, ειδικά τα αρχαία που είναι φτιαγμένα από φυσικά υλικά, όπως μπαμπού, ξύλο και δέρμα, βλέπεις πως όταν τα στοιχεία αυτά δονούνται και παράγουν «υγιείς» ήχους. Τα όργανα που δουλεύουν με ηλεκτρισμό δεν είναι καν αυτού του κόσμου: το σώμα μας έχει τις ίδιες ενέργειες με τα ακουστικά όργανα, ενώ τα ηλεκτρικά είναι από το έξω διάστημα, δεν συνδέονται με το Είναι μας.
– Την πρώτη φορά που άκουσα τη μουσική σας, μου προκάλεσε συγκίνηση, δάκρυα… Ποιος είναι ο δικός σας σκοπός όταν συνθέτετε;
Δεν έχω σκοπό στη μουσική μου: γράφω μουσική με αυτό που είναι μέσα μου και θέλει να εκφραστεί. Απολαμβάνω τη δουλειά μου και δεν σκέφτομαι αν θα το εκτιμήσει ο κόσμος, αν θα είναι επιτυχημένο, αν θα βγάλω λεφτά. Απολαμβάνω τη δουλειά, να δημιουργώ μουσική. Όταν κάνω συναυλίες ή συναντώ άτομα που άκουσαν τη μουσική μου και μου λένε πόσο την απόλαυσαν, αυτό με κάνει χαρούμενο.
– Το μότο του περιοδικού μας είναι «Σε Αναζήτηση Νοήματος στο Σύγχρονο Κόσμο». Εσείς αναζητάτε κάποιο νόημα στα ταξίδια σας;
Το νόημα έρχεται από τον κόσμο της διανόησης και δεν με ενδιαφέρει τόσο να βρω νόημα με την έννοια μιας νοητικής εξήγησης. Με ενδιαφέρει να πάω πέρα από αυτό και να βρω τι είναι μέσα μου, ποιοι ήχοι είναι εντός μου. Δεν χρειάζεται να νοηματοδοτούμε τη μουσική, να λέμε λέξεις γι’ αυτήν, να γράφουμε βιβλία. Είναι παράλογο. Η μουσική πάει πέρα από τις λέξεις. Το να γράψεις μουσική και μετά να της αποδώσεις νόημα είναι κάτι που θα έκανε μόνο κάποιος ο οποίος δεν κατανοεί τη μουσική.
– Όταν συνθέτετε ή δημιουργείτε δεν σκέφτεστε λοιπόν…
Η δυσκολότερη δουλειά είναι να σταματήσεις να σκέφτεσαι και απλά να είσαι στη μουσική.
