Περιγραφή
Περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ
Σε Αναζήτηση Νοήματος στο Σύγχρονο Κόσμο
Διαβάστε στο τεύχος Οκτωβρίου που κυκλοφορεί:
ΦΑΚΕΛΟΣ
Ζώα Εναντίον Ανθρώπων
Ξεκίνησε η Μεγάλη Επανάσταση της Φύσης;
• Οι Μαζικές Επιθέσεις Ζώων που Αυξάνονται σε όλο τον Πλανήτη
• Η Μυστική Αποστολή του Ζωικού Βασιλείου
• Το Φαινόμενο του 100ου Πιθήκου
• Τι Λένε οι Ειδικοί
Αυτό Σίγουρα Δεν το Περιμέναμε!
ΠΡΟΣΩΠΑ
Θεοδόσης Πελεγρίνης
Μια συνέντευξη-συζήτηση με τον κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες στοχαστές της εποχής μας. Ο καθηγητής Πελεγρίνης μας μιλάει για τη μεταφυσική, για την περιέργεια και την αναζήτηση του ανθρώπου και για οδοδείκτες ζωής. Τέλος, απαντά στο αν η φιλοσοφία σήμερα μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της καθημερινότητάς μας.
Συνέντευξη στον Χρήστο Ελμάζη
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ
Στο Άβατο του Ναού Του Πυρός
Ο Ζωροαστρισμός είναι μια από τις αρχαιότερες και πιο σημαντικές μονοθεϊστικές θρησκείες του κόσμου. Τέσσερεις χιλιετίες μετά την εμφάνιση του, ομάδες πιστών συνεχίζουν να επιβιώνουν διάσπαρτες στη Μέση Ανατολή. Το ΑΒΑΤΟΝ ταξίδεψε μέχρι το Ιράν και μπήκε σε ένα ενεργό ναό του Ζαρατούστρα εξασφαλίζοντας μοναδικές φωτογραφίες.
Του Σπύρου Ν. Ζωίδη
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ
Τα Μαγικά Κόλπα των Τραπεζών
& η Προέλευση του Χρήματος
Μια ιστορία-έκπληξη για τον τρόπο που λειτουργεί το οικονομικό σύστημα στην εποχή μας. Πόσο αληθινά είναι τα χρήματα που έχουμε στην τσέπη μας;
Του Χρήστου Ελμάζη
ΚΟΣΜΟΣ
Μπάρακ Ομπάμπα: Μεσσίας ή Αντίχριστος;
Τη στιγμή που όλος ο κόσμος συζητάει για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές στην Αμερική, εντός των συνόρων της πλανητικής υπερδύναμης ένα παράξενο φαινόμενο έχει εμφανιστεί. Ο πρώτος μαύρος υποψήφιος πρόεδρος της ιστορίας, προκαλεί κύματα λατρείας και έκστασης στους οπαδούς του που μιλούν για το νέο Μεσσία!
Της Δέσποινας Πόποβιτς
ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ
Σύγχρονες Ιέρειες της Ήρας
Αρχαίες γιορτές και τελετές αναβιώνουν στη Σάμο, το νησί του Πυθαγόρα, με αφορμή ένα ξεχωριστό φεστιβάλ πολιτισμού.
Του Νικήτα Κόραλη
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Πολύτιμη Ανθρώπινη Ύπαρξη
Οι δέκα βουδιστικές συνθήκες για μια ευτυχισμένη και αρμονική ζωή.
Της Μαριλίζ Ριτσάρδη
ΦΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ
Εγκώμιο Βλακείας
«Οι έξυπνοι άνθρωποι έχουν και μια αδιόρατη θλίψη. Έχουν επίγνωση του κόσμου, έχουν επίγνωση του πόσο λυκοφωλιά είναι. Και το πεπερασμένο του βέβαια. Ο βλάκας δεν τα έχει αυτά. Ο βλάκας αισθάνεται πρωτογενή πράγματα, το πώς θα επιβιώσει για παράδειγμα»… Μια πρωτότυπη ανάλυση πάνω στην βλακεία ως βασικό συστατικό της εποχής μας.
Του Ιορδάνη Πουλκούρα
και πολλές ακόμη σελίδες με προτάσεις, ειδήσεις και απόψεις από έναν κόσμο που εξελίσσεται εντός και εκτός μας
Πνεύμα και Ηθική!
Και κει που ήμουν έτοιμος να ξεκινήσω να γράφω για τη δυσώδη ατμόσφαιρα μέσα στην οποία ζούμε και αναπνέουμε τελευταία, με τα σκάνδαλα μοναστηριών, κληρικών και πολιτικών, ένα email που ήρθε ξαφνικά άλλαξε προς στιγμήν τη ρότα της σκέψης μου.
Ήταν ένα άρθρο-σχόλιο από έναν ιστότοπο του εξωτερικού απ’ όπου συχνά λαμβάνω ειδήσεις και μικρά κείμενα. Το συγκεκριμένο σχόλιο, που μόλις είχα πάρει, είχε τον προκλητικό τίτλο: «Are You Happy?», ελληνιστί: «Είσαι ευτυχισμένος;»
Το διάβασα με εξαιρετικό ενδιαφέρον και αμέσως ένα κύμα σκέψεων, εικόνων και προσωπικών εμπειριών με κατέκλυσαν. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα, που να θέλω για αυτό το ζήτημα να συνομιλήσουμε στο παρόν Αντί Προλόγου. Ταυτόχρονα, η σκέψη να αναφερθώ στη γνωστή «δυσώδη ατμόσφαιρα» δεν με άφηνε.
Άρχισα να ψάχνω σε λεξικά να βρω τον ορισμό της λέξης «ευτυχία», όταν κάποια στιγμή «έπεσα» πάνω σε κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Και ω του θαύματος, ξαφνικά είχα μπροστά μου τη σύνδεση ανάμεσα στην «ευτυχία» και στη «δυσώδη ατμόσφαιρα». Δύο σε ένα, σκέφτηκα ενθουσιασμένος, και άρχισα ευθύς να ξετυλίγω το νήμα…
Πριν κάτι χιλιάδες χρόνια, ο συμπατριώτης μας Αριστοτέλης (αυτονόητο, αλλά ας το λέμε που και που γιατί ποτέ δεν ξέρεις…) είπε απροσχημάτιστα ότι αναγκαία προϋπόθεση της ευτυχίας είναι η αρετή. Κατά τον ίδιο, είναι αδύνατον ο φαύλος άνθρωπος, ακόμη κι αν έχει ικανοποιήσει όλες του τις επιθυμίες, συνειδητοποιώντας τη φαυλότητά του να αισθάνεται ευτυχισμένος.
Αυτό που δεν σκέφτηκε τότε, άρα δεν είπε ο αγνός εκείνος Έλληνας, είναι τι γίνεται στην περίπτωση που ο φαύλος δεν συνειδητοποιεί τη σαπίλα του, όπως είναι το σύνηθες στις μέρες μας.
Πολλά χρόνια μετά τον Αριστοτέλη, δυο σοφοί Άγγλοι (ενίοτε βγάζει και κάτι καλό η Αυτοκρατορία…) αφού έστυψαν (φαντάζομαι) επί μακρόν το κεφάλι τους, κατέληξαν σε μια πολύ ενδιαφέρουσα θεωρία, που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη νεωτερική σκέψη. Την ονόμασαν (τη θεωρία τους) ωφελιμισμό, και ξέρω ότι στο άκουσμα της λέξης ο νους σας αμέσως κάνει συνειρμούς, που όμως είναι –όπως θα διαπιστώσετε– λανθασμένοι. Και να γιατί.
Εξ αρχής οι δυο Άγγλοι τόνισαν τον κοινωνικό χαρακτήρα της ευτυχίας, υποστηρίζοντας ότι το κριτήριο της επιλογής των πράξεων ενός ανθρώπου δεν θα πρέπει να είναι πώς θα γίνει αυτός ευτυχισμένος, αλλά πώς θα γίνει περισσότερο ευτυχισμένη η κοινωνία, της οποίας είναι και ο ίδιος μέλος. Πώς δηλαδή με τις πράξεις του θα συμβάλει στη μεγαλύτερη ευτυχία όσο περισσότερων ανθρώπων γίνεται. Σπουδαίο!
Για την ιστορία να αναφέρω ότι οι δυο σοφοί που θεμελίωσαν τη θεωρία του ωφελιμισμού ήταν ο Τζέρεμυ Μπένθαμ (1748-1832) και ο Τζον Στούαρτ Μιλ (1806-1873).
Δεν έμειναν όμως μόνο στον κοινωνικό χαρακτήρα της ευτυχίας. Σύμφωνα με τους ωφελιμιστές, η ηθική ορθότητα ή η ηθική επιληψιμότητα της συμπεριφοράς ενός ανθρώπου δεν κρίνεται από τις προθέσεις του, αλλά από το κατά πόσο η συμπεριφορά του και οι πράξεις του συμβάλουν στη γενική ευδαιμονία.
Με άλλα λόγια, δεν μπορείς απλά να ευαγγελίζεσαι σεμνότητα, δικαιοσύνη, ηθική, μηδενική ανοχή στη διαφθορά, και ταυτόχρονα η συμπεριφορά και οι πράξεις σου να συμβάλουν στο ακριβώς αντίθετο. Μιλάμε τότε, είτε για τρικυμία εν κρανίω είτε πολύ απλά για φαυλότητα στο μεγαλείο της.
Κατά συνέπεια, λένε οι ωφελιμιστές, μια πράξη είναι ηθικά σωστή εφόσον συμβάλει στην ευδαιμονία της κοινωνίας, στο γενικότερο καλό, και όχι πώς θα κονομήσω περισσότερο εγώ και οι κολλητοί μου και οι άλλοι ας πάνε να πνιγούνε.
Θα μου πείτε, περιμέναμε τους ωφελιμιστές του 19ου αιώνα να μας πούνε το αυτονόητο; Όχι, αλλά με τις τόσες ανοησίες με τις οποίες βομβαρδιζόμαστε καθημερινά ανηλεώς, είπα να φέρω προς βοήθεια τη σκέψη κάποιων σοφών που δεν είναι ούτε βαμμένοι κομμουνιστές, ούτε βαμμένοι χριστιανοί, βουδιστές ή ό,τι άλλο «εξωτικό», που συνήθως προκαλεί το συνειρμό «ααα, γι’ αυτό τα λέει…»
Και διότι, ως λογικός (ακόμη) άνθρωπος, μπροστά στην τόση ανοησία, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς: ή τούτοι το έχουν χάσει τελείως ή λειτουργούν βάσει σχεδίου για να μας αποβλακώσουν παντελώς. Να σου λέει δηλαδή ο άλλος ανερυθρίαστα ότι «ηθικόν είναι το νόμιμον» και να μην ξεσηκώνεται το σύμπαν να ρίξει πέντε χιλιάδες νόμιμα φάσκελα!
Να μην ξεσηκώνονται οι πνευματικοί ταγοί μας, φιλόσοφοι και λοιποί στοχαστές, βροντοφωνάζοντας όχι (βρε αδελφέ) τις υψηλότατες αλήθειες του Χριστού, του Βούδα ή όποιου άλλου πνευματικού δασκάλου, αλλά τις κοσμικές παραινέσεις κοσμικών φιλοσόφων, ήτοι την απλή και κρυστάλλινη θέση: «Μια συγκεκριμένη πράξη είναι ηθικά ορθή εφόσον συμβάλει στη μεγαλύτερη ευτυχία όσο το δυνατόν περισσότερων ανθρώπων». Ή το άλλο αυτονόητο: «Όλοι πρέπει να τηρούμε τις υποσχέσεις μας». Εδώ άπειρα γέλια!
Και μια και το ρίξαμε στα αυτονόητα, ας πούμε και ένα άλλο (εξαιρετικά δυσεύρετο ωστόσο στις μέρες μας) που λένε αυτοί οι μπροστά-από-την-εποχή-τους ωφελιμιστές: «Θα πρέπει κανείς να επιλέγει τις πράξεις του ανάλογα με τα αποτελέσματά τους».
Οφείλει, με άλλα λόγια, πριν αποφασίσει να πράξει οτιδήποτε, να εξετάζει τις συνέπειες των πράξεών του και, εν συνεχεία, να υλοποιεί μόνο εκείνες τις πράξεις που συμβάλουν στη γενική ευτυχία, αποποιούμενος εκείνες που δεν συμβάλουν.
Ό,τι ακριβώς κάνει δηλαδή η παρέα των Βρυξελλών και τα ηθικά σαΐνια που μας κυβερνούν τις τελευταίες δεκαετίες (όχι ότι παλιά ήταν καλύτερα, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα…)
Είναι μετά να μην βρίσκουν πρόσφορο έδαφος κάτι άλλα σαΐνια της «μεταφυσικής», που με τα Μυστικά τους και τα συναφή αναγνώσματα και σεμινάρια υπόσχονται ευτυχία σε χρόνο ντε-τε;
Για να μην μιλήσουμε για την πληθώρα πνευματικών που έχει ενσκήψει, όπου ο κάθε αστός που σέβεται τον εαυτό του έχει και τον παππούλη του αλλά μπρατσέτα δια πάσαν νόσον (το άλλο δεν το λέω…)
Με αυτά και μ’ αυτά, δεν ήθελε πολύ για να περάσουμε στο επόμενο στάδιο, ήτοι πνευματικότητα-και-μπίζνες. «Πες μου πώς να βρω τη γαλήνη της ψυχής μου;» ρωτάει ο αστός. «Θα σου πω, αλλά βοήθα να ανταλλάξουμε εκείνο το δάσος, που μας είχε χαρίσει ο Μανουήλ Παλαιολόγος, με κανένα οικόπεδο-φιλέτο στη Μύκονο» απαντάει ο πνευματικός.
Και πλέουν όλοι σε πελάγη ευτυχίας.
Βέβαια, το ερώτημα (και μάλιστα πολύ σοβαρό) παραμένει: «Είσαι ευτυχισμένος;» Όσοι θέλετε να πάρετε μέρος στη συζήτηση στείλτε το σχόλιο, την εμπειρία, την άποψή σας. Η συνέχεια επί του καυτού αυτού θέματος, στο επόμενο ΑΒΑΤΟΝ.
Στέφανος Ελμάζης