του Λάμα Λουίτζι Παπακωνσταντίνου
Εάν παρατηρήσουμε προσεκτικά τον εαυτό μας, θα ανακαλύψουμε, κυρίως, δύο θεμελιώδεις τάσεις που επικρατούν μέσα μας: την επιθυμία και την προσκόλληση από τη μια, και την απέχθεια από την άλλη. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Όλοι μας θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Ευτυχισμένος συνήθως σημαίνει, να είμαι υγιής, να ζω ευχάριστα, να έχω καλές σχέσεις με το περιβάλλον μου κοκ.
Ωστόσο στην πράξη, βλέπουμε ότι αυτές τις προϋποθέσεις όχι μόνον είναι δύσκολο να τις διασφαλίσει κανείς αλλά, ακόμη και στην περίπτωση που γίνεται αυτό, δύσκολα μπορούν να διατηρηθούν χωρίς να χαθεί τουλάχιστον ένα μέρος τους.
Έτσι, λοιπόν, όταν έχουμε συνθήκες που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και ασφαλείς, αυτόματα δημιουργείται μέσα μας μια εστία ανησυχίας και φόβου μήπως και τις χάσουμε, και μαζί με αυτές το αίσθημα σιγουριάς που τις συνοδεύει. Σε αυτή την περίπτωση, βλέπουμε ότι ο φόβος πηγάζει από την προσκόλληση και την επιθυμία.
Η απέχθεια τώρα μοιάζει πολύ με την επιθυμία. Διότι ό,τι δεν θεωρούμε ευχάριστο το απορρίπτουμε, επειδή «απειλεί» την ευτυχία μας… Έτσι, η φυσική μας αντίδραση είναι να ανησυχούμε και να φοβόμαστε και πάλι. Και σε αυτή την περίπτωση, φοβόμαστε μην τυχόν μας συμβεί κάτι δυσάρεστο.
Πότε όμως βιώνουμε το φόβο; Ο φόβος επικρατεί στο πνεύμα μας μόλις η «ευτυχία» μας απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο – όπως κι αν την καταλαβαίνει κανείς: η ζωή μας, η υγεία, η εικόνα του εαυτού μας, η υπόληψη και η φήμη μας, τα πρόσωπα και τα αντικείμενα στα οποία είμαστε προσκολλημένοι κτλ.
Όταν βιώνουμε το φόβο τι κάνουμε; Οι αντιδράσεις μας ως προς το συναίσθημα του φόβου είναι ποικίλες και έχουν διαφορετικές μορφές, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου. Για παράδειγμα, μπορεί να αντιδράσουμε με κάποιο είδος κατάθλιψης ή θυμού, ή να προσπαθήσουμε να βρούμε λύση με έναν πολύ δραστήριο τρόπο ή απλώς με υπομονή.
Τώρα, το πόσο δυνατή θα είναι η αντίδραση και ο πόνος του φόβου εξαρτάται, κυρίως, από το μέγεθος της προσκόλλησης ή της απέχθειας που έχουμε σε σχέση με το θέμα ή την κατάσταση που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή. Όσο, δηλαδή, μεγαλύτερη είναι η προσκόλλησή μας τόσο μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα που θα βιώσουμε.
Ίσως όλα αυτά να φαίνονται κοινότυπα και αυτονόητα. Αν, όμως, θέλουμε να απελευθερωθούμε από το φόβο, τότε πρέπει από την αρχή να ερευνήσουμε σε βάθος και με μεγάλη προσοχή τη ρίζα και τα αίτιά του. Αυτή η βαθιά έρευνα θα μας αποκαλύψει ότι ο φόβος δεν είναι τίποτε άλλο από απλή προσκόλληση, ένα φυσικό της προϊόν.
Στην πραγματικότητα, όλα τα ενοχλητικά συναισθήματα προκαλούνται ή προέρχονται από την προσκόλληση. Για αυτόν το λόγο, το θέμα προσκόλληση/επιθυμία αποτελεί θεμελιώδες κεφάλαιο στο Βουδισμό.
Τι είναι όμως η προσκόλληση; Από πού προέρχεται; Πού εδράζεται; Πού πηγαίνει;
Αν θέλουμε απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα και αν όντως επιδιώκουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, τότε πρέπει να συνεχίσουμε την έρευνά μας και να εμβαθύνουμε και άλλο.
Μέσα από το Ντάρμα (τις διδασκαλίες του Βούδα) μαθαίνουμε τρόπους και μεθόδους διαλογισμού, για να αντιληφτούμε ότι η προσκόλληση δεν είναι τίποτε άλλο από σκέψεις, ιδέες και απόψεις. Και αν κοιτάξουμε καλά όλες αυτές τις σκέψεις, τις ιδέες και τα λοιπά, θα δούμε ότι δεν έχουν καμιά αληθινή υπόσταση. Όλα αυτά δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια φυσική κίνηση του ίδιου μας του πνεύματος.
