ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, δεν χρειαζόμαστε πολλά για να κάνουμε τη ζωή μας καλύτερη με ένα βιβλίο. Συχνά η ανάγνωση λειτουργεί θεραπευτικά για τον αναγνώστη έστω κι αν αυτός δεν έχει καν ιδέα για τη μέθοδο. Πώς γίνεται αυτό; Πολύ απλά…
Κάποιος πέφτει τυχαία σε ένα βιβλίο που του σύστησε ένας γνωστός ή είδε τυχαία σε ένα βιβλιοπωλείο. Αρχίζει να το διαβάζει, και καθώς κυλούν οι σελίδες μπαίνει τόσο πολύ στην υπόθεση, που ξέρει όταν τελειώσει το βιβλίο τι έχει αλλάξει μέσα του και τι πρέπει να αλλάξει στη ζωή του από δω και πέρα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί όταν βλέπουμε μια ταινία που μας καθηλώνει ή ένα θεατρικό έργο.
Αν συμβεί αυτό, παθαίνουμε ακριβώς αυτό που παθαίνουν και τα μικρά παιδιά, που χρησιμοποιούν ασυναίσθητα τη βιβλιοθεραπεία για να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες ενός σκληρού και άγνωστου κόσμου στον οποίο γεννήθηκαν. Μάλιστα πολλές φορές ζητούν με ένα είδος εμμονής να τους πεις την ίδια ιστορία που έχουν ήδη ακούσει εκατό φορές. Απολαμβάνουν το άκουσμά της καθώς συλλέγουν μεθοδικά όλα τα εφόδια που απαιτούνται για να ξεπεράσουν το ζήτημα που εκείνη την περίοδο τα απασχολεί.
Έτσι και οι ενήλικες μπορεί να διαβάσουν ένα βιβλίο πολλές φορές και κάθε φορά να ανακαλύπτουν κάτι καινούριο, σαν να λύνουν το γρίφο της ζωής τους ή να πηγαίνουν να δουν την ίδια ταινία ή να τη νοικιάζουν από το βίντεο-κλαμπ, επειδή ξέρουν ότι η θεραπεία τους βρίσκεται εκεί μέσα.
ΠΩΣ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΕΤΕ ΤΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ο μύθος είναι το απαραίτητο συστατικό της βιβλιοθεραπείας. Σε όποια μορφή κι αν γίνεται η ανάγνωση και η ίαση, χρειαζόμαστε μία υπόθεση, μία πλοκή.
Το πρώτο, λοιπόν, που πρέπει να κοιτάξει κανείς σε ένα βιβλίο, από την οπτική της βιβλιοθεραπευτικής διαδικασίας, είναι να του μιλάει η υπόθεση, τα επεισόδια, οι ήρωες.
Διαβάστε προσεκτικά το οπισθόφυλλο. Κάντε μία τυχαία επιλογή στην αρχή, στη μέση και στο τέλος του βιβλίου διαβάζοντας αποσπασματικά, σχεδόν ενστικτωδώς. Είναι σαν μία πρώτη γνωριμία με έναν άνθρωπο. Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι απλώς η εμφάνιση. Καμιά φορά μας παραπλανεί. Γι’ αυτό δώστε λίγο χρόνο να συνομιλήσετε με το κείμενο ή τους ανθρώπους στο χώρο που αναζητάτε βιβλία.
Ανταλλάξτε απόψεις, ρωτήστε ανθρώπους γι’ αυτό που ψάχνετε ή ρωτήστε ανθρώπους με τους οποίους πιστεύετε ότι έχετε κοινά σημεία για βιβλία που τους έκαναν αίσθηση. Με άλλα λόγια, ενημερωθείτε για την εκδοτική κίνηση και για τα βιβλία που υπάρχουν διαθέσιμα. Φροντίστε οι ιστορίες να έχουν καλό τέλος. Όταν είστε σε μια δύσκολη φάση και ζητάτε χέρι βοηθείας από ένα βιβλίο, αυτό που έχει σημασία είναι η θετική αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως ένα μικρό παιδί που χρειάζεται τη διαβεβαίωση, «και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα».
Αν πάλι έχετε ισχυρή προσωπικότητα και μπορείτε να δείτε κριτικά τους ήρωες αφού ταυτιστείτε με τα παθήματά τους, μπορείτε να επιλέξετε να διαβάσετε κάτι έστω κι αν στο τέλος η ρεαλιστική πλευρά της έκβασης σας αποκαρδιώνει, αλλά σας φαίνεται λογική. Κάτι επίσης σημαντικό είναι να μπορούμε να ταυτιστούμε με τους ήρωες της ιστορίας σε πρώτο επίπεδο. Αν δεν σας εμπνέει ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, μην το παλεύετε…
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ
Σε κάθε περίπτωση, το κλειδί είναι να διαλέγει κανείς ρεαλιστικές ιστορίες με θετική στάση αντιμετώπισης της ζωής από τον ήρωα ή τους ήρωες της υπόθεσης. Και μιλάμε βεβαίως για ρεαλιστικά διηγήματα και μυθιστορήματα ή ακόμη και αληθινές ιστορίες που συναντάμε σε βιογραφίες σημαντικών προσώπων.
Έτσι, λοιπόν, θα ήταν χρήσιμο να αναζητούμε υλικό σε βιβλία εσωτερισμού, πνευματικότητας, ιστορικά, αλλά και βιβλία ανάλογα με την προσωπικότητά μας από άλλες περιοχές μελέτης.
Ακόμα και ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, όταν είναι καλογραμμένο και έχει σαφή περιγραφή των ηρώων και των καταστάσεων, μπορεί συμβολικά να «μιλήσει» μέσα μας και να μας δώσει ιδέες για να ξεπεράσουμε προβλήματα της ζωής μας. Τέτοιου τύπου συμβολική ή ονειρική γραφή είναι κατάλληλη κυρίως για ενήλικες, αφού ξέρουν να αφήνουν το βιβλίο να μιλήσει, να δώσει λύσεις. Αυτό υποστηρίζει η μία σχολή των βιβλιοθεραπευτών.
Εναλλακτικά, υπάρχει και η άλλη σχολή, στην οποία ανήκουν κυρίως οι ψυχολόγοι, οι εκπαιδευτικοί και οι βιβλιοθηκονόμοι βιβλιοθεραπευτές. Η ταύτιση με τον ήρωα και η λύτρωση μέσα από την ανάγνωση διασφαλίζεται με συγκεκριμένα στάδια, τα οποία υποστηρίζονται από το συντονιστή μίας συνεδρίας, μίας συνεύρεσης σε ομάδα ατόμων, τα οποία συζητούν για το πρόβλημα του ήρωα και πώς βλέπουν τον εαυτό τους.
Σύντομα, με τις κατάλληλες ερωτήσεις του ειδικευμένου βιβλιοθεραπευτή-εμψυχωτή της ομάδας ακόμα και οι πιο εσωστρεφείς αναγνώστες βρίσκουν κάποια στιγμή διέξοδο στο πρόβλημά τους και μία αλλαγή οπτικής στο πρόβλημα που τους απασχολεί.
Αν είναι δύσκολο να βρεθεί ένας ειδικός, για τα ελληνικά δεδομένα, μπορείτε να δημιουργήσετε μία λέσχη ανάγνωσης, όπως αυτές του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου ή να συμμετάσχετε σε κάποια από τις ήδη υπάρχουσες. Αν πάλι βρίσκεστε σε κάποιο σημείο της χώρας που δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, μπορείτε να συνομιλήσετε διαδικτυακά και να μοιραστείτε τις εμπειρίες και τις σκέψεις σας για ένα βιβλίο που διαβάσατε με ανθρώπους που μπορεί να έχουν τις ίδιες ανησυχίες με σας. Καλή αρχή!
WHO IS WHO
Η Σμαράγδα Μανταδάκη είναι συγγραφέας λογοτεχνικών βιβλίων για παιδιά και μυθιστορημάτων για ενήλικες.
{socialsharebuttons}
